Οι περισσότερες διαταραχές της κροταφογναθικής διάρθρωσης σχετίζονται με μετατόπιση ή δομική βλάβη του διάρθριου δίσκου, φθορά ή κάταγμα του κονδύλου της γνάθου, με εκφυλιστικές αλλοιώσεις της άρθρωσης όπως οστεοαρθρίτιδα ή ρευματοειδή αρθρίτιδα, ενώ σε σχετικά λιγότερες περιπτώσεις το πρόβλημα εντοπίζεται στους μύες του προσώπου που ελέγχουν την κίνηση της γνάθου.

Σε αρκετές περιπτώσεις όμως συνυπάρχουν περισσότερα του ενός από τα προαναφερθέντα προβλήματα.

Τα κύρια αίτια είναι:

• Κακή σύγκλειση δοντιών. Όταν τα δόντια των δύο γνάθων δεν είναι σωστά ευθυγραμμισμένα ώστε να πατάνε ομοιόμορφα όταν δαγκώνουμε, η πίεση της μάσησης κατανέμεται ανόμοια στις 2 πλευρές της σιαγόνας ασκώντας υπερβολική πίεση στην άρθρωση και τους μύες της μίας πλευράς του προσώπου. Παρόμοιο πρόβλημα μπορεί να παρουσιαστεί ακόμη και όταν δεν υπάρχει πρόβλημα σύγκλεισης δοντιών, αλλά συνηθίζουμε ή είμαστε αναγκασμένοι να μασάμε μόνο από τη μία πλευρά (πχ. γιατί λείπουν κάποια δόντια ή έχουμε μια άφθα στη μια πλευρά του στόματος). Οι προσθετικές αποκαταστάσεις (στεφάνες, γέφυρες) μπορεί επίσης να προκαλέσουν ανάλογο πρόβλημα αν φτιαχτούν ψηλότερες από το φυσικό δόντι.

• Βρουξισμός (σφίξιμο και τρίξιμο των δοντιών). Ο βρουξισμός, δηλαδή η συνήθεια να σφίγγουμε ή να τρίζουμε τα δόντια μας, είναι από τις συνηθέστερες αιτίες δυσλειτουργιών της κροταφογναθικής άρθρωσης. Οι πιέσεις που ασκούνται στα δόντια, τη γνάθο και τις αρθρώσεις της, και στους μύες του προσώπου είναι πολύ ισχυρές και με παρατεταμένη διάρκεια προκαλώντας προβλήματα.
  
  
• Άγχος και ψυχολογική πίεση. Οι ψυχολογικοί παράγοντες όπως το χρόνιο άγχος είναι συχνά οι γενεσιουργές αιτίες του κροταφογναθικού συνδρόμου είτε μέσω της συνεχούς σύσπασης των μυών του προσώπου είτε μέσω της πρόκλησης βρουξισμού.
  
  
• Τραυματισμοί της γνάθου, της άρθρωσης ή των μυών μπορεί να εξελιχθούν σε δυσλειτουργία της ΚΓΔ. Ένα κτύπημα στο σαγόνι μπορεί να προκαλέσει μετακίνηση ή βλάβη στον διάρθριο δίσκο ή τον κόνδυλο της γνάθου, με αποτέλεσμα την αλλαγή της θέσης της γνάθου και του τρόπου κίνησης της. Η αλλαγή της θέσης της γνάθου αλλάζει και τον τρόπο επαφής των δοντιών οδηγώντας σε κακή σύγκλειση και περαιτέρω επιβάρυνση της κροταφογναθικής διάρθρωσης.
  
  
• Ενδοαρθρικές αλλοιώσεις, όπως μετατόπιση του αρθρικού δίσκου, αρθρίτιδες, νεοπλασίες, γενετικές ανωμαλίες κ.ά.
  
  
• Διαταραχές των μασητήριων μυών, όπως μυαλγία, μυϊκός σπασμός, τοπική μυαλγία κ.ά
  
  
• Επαγγελματικές συνήθειες όπως πχ κακή στάση σώματος και κλίση της κεφαλής προς τα εμπρός κατά την πολύωρη εργασία σε υπολογιστή.
  
  
• Υπερβολικές κινήσεις, όπως το υπερβολικό άνοιγμα του στόματος πέραν του φυσιολογικού ορίου πχ. σε ένα χασμουρητό.
  
  
• Κακές συνήθειες (έξεις), π.χ. δήξη νυχιών ή αντικειμένων.
  
  
• Το μάσημα τσίχλας για πολλές ώρες την ημέρα καταπονεί την άρθρωση και μπορεί να προκαλέσει προβλήματα.

Τα συνηθέστερα συμπτώματα των διαταραχών αυτών είναι τα ακόλουθα:

• Πονοκέφαλοι (ημικρανίες), πόνοι στα αυτιά ή εμβοές, πόνος και πίεση πίσω από τα μάτια

• Πόνος στην περιοχή του αυχένα

• Πόνος στην περιοχή της άρθρωσης στην διάρκεια της κίνησης, της μάσησης ή του δαγκώματος

• Χαρακτηριστικός ήχος όταν ανοίγει και κλείνει το στόμα. Ήχος τριβής. Αίσθηση κλειδώματος της κάτω γνάθου

• Ευαισθησία των μυών του προσώπου

• Ελάττωση εύρους κινήσεων κάτω γνάθου (άνοιγμα στόματος) ή διαταραχή της πορείας της κίνησης (τροχιά ζικ-ζακ)

• Αλλαγές στη σύγκλειση (τρόπος κλεισίματος των δοντιών)

• Υπερβολική φθορά στα δόντια

• Αδυναμία συγκέντρωσης της προσοχής, «θολούρα» στην σκέψη

• Αλλαγές της προσωπικότητας του ατόμου, εκνευρισμός, κατάθλιψη, αϋπνία, κακή ποιότητα ύπνου.

Οι θεραπείες είναι κατά βάση συμπτωματικές και αποσκοπούν στην εξάλειψη των συμπτωμάτων.

Ο οδοντίατρός σας μπορεί να σας συστήσει μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες:

• Η προσπάθεια για την εξάλειψη του μυϊκού σπασμού και πόνου με την εφαρμογή υγρής θερμότητας ή τη λήψη φαρμάκων όπως μυοχαλαρωτικά, ασπιρίνη ή άλλα αναλγητικά και αντιφλεγμονώδη φάρμακα.

• Η μείωση των επιβλαβών επιπτώσεων του σφιξίματος και του τριξίματος των δοντιών, φορώντας μια οδοντική συσκευή που ονομάζεται νάρθηκας. Κατασκευασμένος ειδικά για κάθε στόμα, ο νάρθηκας καλύπτει τα πάνω δόντια και τα εμποδίζει να «χτυπήσουν» (τρίξιμο) με τα κάτω δόντια.

• Τεχνικές χαλάρωσης που βοηθούν στον έλεγχο της μυϊκής έντασης στο σαγόνι και κινησιοθεραπεία. Ο οδοντίατρος επίσης μπορεί να σας προτείνει να αναζητήσετε εκπαίδευση ή συμβουλές για την εξάλειψη του στρες.

• Όταν οι άλλες θεραπείες έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικές, τότε μπορεί να συστηθεί χειρουργική επέμβαση.